۶ راز ذهنی برای موفقیت در دبیرستان
فصل بازگشت به مدرسه دوباره رسیده. میدونم… احتمالاً گوشهاتون پر شده از همون نصیحتهای تکراری که این روزا همه از پدر و مادر گرفته تا بقال سر کوچه که: «بیشتر درس بخون»، «برنامه صبحگاهی داشته باش»، «دوستای جدید پیدا کن» «گوشی رو بزار کنار» و از این حرفها. اما راستش رو بخواین، این مقاله یکی از اون کلیشهها نیست. میخوام با شما درباره ۶ تا راز ذهنی حرف بزنم که من خودم ای کاش خیلی زودتر میدونستم. اینا چیزاییان که باعث میشن توی این سال تحصیلی از بقیه جلوتر باشین.
اینها توصیههایی بر اساس تجربیات واقعی زندگی هستن تا به شما کمک کنن توی این سال تحصیلی از بقیه جلوتر باشید.
۱. سلاح مخفی شما سختتر درس خوندن نیست—بلکه تسلط بر احساساته
تو مدرسه بیشتر هوش تحصیلی و نمره سنجیده میشه، ولی واقعیت اینه که دبیرستان بیشتر یه آزمونه برای هوش هیجانی شما.
«هوش هیجانی» یعنی چی؟
به زبان ساده، یعنی اینکه بتونی احساسات خودت رو بشناسی و کنترل کنی، و بتونی احساسات بقیه رو هم درک کنی. «دانیل گلمن»، روانشناس معروف هاروارد، تو کتابش emotional Intelligence (۱۹۹۵) نشون داد که هوش هیجانی حتی از IQ هم تأثیر بیشتری روی موفقیت کاری و شخصی داره. طبق یک مطالعهی بزرگ (TalentSmart, ۲۰۱۰)، ۹۰٪ افراد موفق هوش هیجانی بالایی داشتن.
هوش هیجانی «سلاح مخفی» شما برای مدیریت استرس، کنار آمدن با مشکلات همکلاسیها و برقراری ارتباط مؤثر با معلمان، معاونین و مدیر هست. به شما قول میدهم مهارتهایی مثل مدیریت احساسات، سرمایههایی مادامالعمر هستن که توی زندگی بزرگسالی (چه از نظر اجتماعی، چه حرفهای و چه در روابط عاطفی) خیلی ارزشمندتر از دروسی مثل ریاضی، فیزیک و… خواهند بود. برای پرورش این مهارت، به جای نادیده گرفتن احساساتتون، اونها رو مشاهده و در موردشون یادداشتبرداری کنین. علاوه بر اون همدلی رو نسبت به خودتون و بقیه تمرین کنین. بزارین ی مثال بزنم تا بیشتر موضوع روشن بشه: تصور کن امروز دیر رسیدی سر کلاس و معلمت هم از قبل عصبیه. تو اجازه میگیری بری داخل و معلم با عصبانیت میگه: «نه! راهت نمیدم!»
اگه هوش هیجانی پایین داشته باشی، سریع عصبانی میشی، شاید بگی: «این چه وضعشه؟ فقط چند دقیقه دیر کردم!» یا حتی در رو محکم میبندی. نتیجه؟ بیشتر به مشکل میخوری و شاید حتی نمره یا رابطهت با معلم هم خراب بشه.
اما اگه هوش هیجانی بالا داشته باشی، اول احساساتت رو کنترل میکنی. به جای بحث، آروم میگی: «باشه آقا/خانم، میفهمم. من بیرون میایستم و یادداشت میگیرم. بعد از کلاس هم میام توضیح میدم.» این برخورد هم احترام معلم رو نگه میداره، هم نشون میده بالغ و حرفهای رفتار میکنی. خیلی وقتا همین واکنش باعث میشه معلم دوباره فکر کنه و اجازه ورود بده.
۲. روشی غیرمتعارف برای مقابله با زورگویی: برای وضعیتشون احساس تأسف کن
واقعیت اینه که زورگویی توی دبیرستان یه پدیده جهانیه. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO, ۲۰۱۹)، حدود یکپنجم دانشآموزای دبیرستانی تجربهی زورگویی رو داشتن. ولی یه نکته مهم وجود داره: این موضوع هرگز شخصی نیست. معمولاً کسی که میخواد بقیه رو تحقیر کنه، خودش توی زندگیش با مشکلات بزرگی روبهروئه. به جای اینکه برای خودتان دلسوزی کنین از این منطق استفاده کنین: «چرا باید برای خودم که مورد آزار تو قرار گرفتهام دلسوزی کنم، در حالی که واقعاً برای تو متأسفم که احساس میکنی نیاز داری به چنین رفتاری متوسل شوی.» مطمئن باشید وقتی اینطوری فکر کنین، مشکل بسیار کماهمیتتر به نظر میرسه و به آرامش بیشتری دست پیدا میکنین. مثلاً: فرض کن یکی توی راهرو مسخرت میکنه چون جواب یه سؤال ساده رو ندادی. به جای اینکه کل روز به خودت گیر بدی، به این فکر کن: «چقدر باید حال اون بد باشه که برای حس بهتر، منو مسخره کنه.» همون لحظه حس ترس یا خجالت جاشو میده به یه جور قدرت درونی. به قول «اپیکتتوس» فیلسوف یونانی: آدمها با خودشون مشکل دارن، وگرنه با دیگران سر جنگ ندارن.
۳. برای اعتماد به نفس بیشتر، یه «خودِ دیگر» تحصیلی بساز
این تکنیک اسمش «آلتر ایگو»ئه. حتی آدمای مشهور هم ازش استفاده میکنن. روانشناس اجتماعی «اِی. الیوت» توی تحقیقش (۲۰۱۶) نشون داد که نقشآفرینی مثبت باعث میشه همون ویژگیها واقعاً توی شخصیت ما نهادینه بشن. بیانسه یه شخصیت خیالی داشت به اسم «ساشا فیرس» که وقتی روی صحنه میرفت، از اون قدرت میگرفت. یک کم سخت شد؟ اشکال نداره بزار ی مثال بزنم تا برات روشن شه: تو میتونی نسخهی تحصیلی خودت رو بسازی. مثلاً کسی که توی آموزش قبول داری رو توی ذهنت تجسم کنی و توی هر موقعیتی که قرار گرفتی بگی اگر فلانی بود چی کار میکرد و همون کار رو تو انجام بده به این میگن مدلسازی رفتار که توی NLP خیلی بهش توجه میشه این تمرین «وانمود کردن» به مرور زمان باعث میشود اون ویژگیها به بخشی طبیعی از شخصیت خودت تبدیل شه.
۴. این حقیقت رو بپذیر که شما قرار هست یه مبتدی باشین
مگه شما تا الان چند بار پایه دهم بودین یا پایه ۱۲ خب معلومه که یکبار پس طبیعی هست که توی پایه تحصیلی خودتون مبتدی هستنین. خیلی از بچهها فکر میکنن اگه همون اول عالی نباشن، یعنی بیاستعدادن. اما واقعیت اینه که اشتباه کردن و جبران کردن بخشی طبیعی از رشد و موفقیته. «کارول دوک»، استاد دانشگاه استنفورد، تو تحقیقاتش نشون داد که دانشآموزایی که «ذهنیت رشدگرا» دارن—یعنی اشتباهات رو بهعنوان فرصت میبینن—خیلی بیشتر پیشرفت میکنن. اشتباهات را «سوختی برای رشدتون» ببینین و هر کلاس سخت یا نمره پایین رو «تمرینی برای افزایش انعطافپذیری و هوش خودتون در نظر بگیرین. اتخاذ این طرز فکر رشدگرا، ترس از شکست رو از بین میبره و شما را تشویق میکنه تا توی کلاسهای سختتر ثبتنام کنین یا فقط برای کسب تجربه به فعالیت ها و کارهای جدید بپیوندید.
۵. دبیرستان رو «باشگاه خودسازی» شخصیت ببین
اگه فقط به مدرسه بهعنوان جایی برای نمره گرفتن نگاه کنی، زود خسته میشی. به جاش مدرسه رو به چشم یک باشگاه ورزش برای تقویت مهارتهای زندگی نگاه کنین یه تحقیق تو مجله Child Development (۲۰۱۸) نشون داد نوجوانایی که موقعیتهای سخت مدرسه رو بهعنوان فرصت میبینن، توی آینده انعطافپذیری بیشتری دارن.
درگیری توی یک پروژه گروهی، تمرینی برای کار تیمی هست. داشتن یک معلم سختگیر، فرصتی برای تمرین مهارتهای ارتباطی و مذاکره هست. وقتی با این رویکرد به مدرسه نگاه میکنی، فعالتر میشی، با شجاعت با چالشها روبرو میشی و توی هر تجربهای، چه خوب و چه بد، به دنبال درس گرفتن هستی.
۶. تنها تکلیف درسی که واقعاً اهمیت داره: خودتو از نو بساز
بچهها، مهمترین وظیفه شما توی این سال تحصیلی اینه که روی خودتون کار کنین. نه برای جلب توجه بقیه، بلکه برای تبدیل شدن به نسخهای از خودتون که همیشه آرزوشو داشتین.این به معنای تبدیل شدن به فردی دیگه برای جلب پذیرش دیگران نیست، بلکه به معنای پرورش ویژگیهایی است که همیشه آرزویش را داشتهاید اما کمبود اعتماد به نفس مانع شما بوده است (مانند سخنرانی در جمع یا پیوستن به یک باشگاه). خواهش میکنم، سال آینده را با انجام همان کارهای قدیمی و تکراری که همیشه انجام دادهاید، هدر ندهید. ریسک کنید و به خودتان نشان دهید که واقعاً تا کجا میتوانید پیش بروید و چقدر میتوانید رشد کنید. به یاد داشته باشید، هرچقدر هم که تغییر کردن سخت و ناخوشایند به نظر برسد، خیانت به تواناییهای بالقوهتان با باقی ماندن در نسخهای از خود که از آن عبور کردهاید، تنها برای راحتی و خشنودی دیگران، بسیار ناخوشایندتر و دردناکتر است.
✨ نتیجهگیری:
بچهها، مطمئنم توی این سال تحصیلی موفق میشین و از تکتک لحظات لذت میبرین.
یادتون باشه: تغییر سخته، اما پشیمونی از تغییر نکردن سختتره.
لطفاً این دوران رو زندگی کنین، جدی نگیرین، و به قولهایی که به خودتون میدین پایبند بمونین.
📌 و برای آخر کار، بذار با نقلقول «وینستون چرچیل» تموم کنم: موفقیت یعنی اینکه از شکستی به شکست دیگه بری، بدون اینکه اشتیاقت رو از دست بدی.
اگر میخواین فایل صوتی این مقاله فوق العاده رو گوش کنین به کانال تلگرام من برین و ازونجا فایل صوتی رو دانلود کنین و لذت ببرین. لینک کانال:
کانال تلگرام من

برای شرکت در بخش نظرات باید در سایت دکتر میثم رنجبر ثبت نام کنید. ثبت نام در سایت دکتر میثم رنجبر رایگان است و کمتر از ۳۰ ثانیه زمان می برد.