۵ راز یادگیری هوشمندانه
چطوری مثل دانشجویان ژاپنی همه چیز را به خاطر بسپاریم: ۵ راز برای یادگیری هوشمندانه
مقدمه: خستگی ناشی از فراموشی
آیا تا به حال برایتان پیش آمده که ساعت‌ها برای یک آزمون مهم یا موضوعی که واقعاً به آن علاقه دارید مطالعه کنید، اما روز بعد تقریباً همه چیز را فراموش کنید؟ شما تنها نیستید. در واقع، تحقیقات نشان می‌دهد که مغز ما حدود ۷۰٪ از آنچه را که یاد می‌گیریم، تنها در ۲۴ ساعت فراموش می‌کند.
این مشکل به دلیل تنبلی یا کم‌هوشی شما نیست؛ این صرفاً نحوه کارکرد مغز انسان است. اما نکته شگفت‌انگیز اینجاست: چطور دانشجویان در ژاپن هزاران کاراکتر پیچیده را یاد می‌گیرند و آن‌ها را برای سال‌ها به خاطر می‌سپارند؟ آیا باهوش‌تر به دنیا آمده‌اند؟ خیر. تفاوت واقعی این است که آن‌ها سخت‌تر درس نمی‌خوانند، بلکه هوشمندتر این کار را انجام می‌ده دهند.
بیشتر ما هرگز یاد نگرفته‌ایم که چگونه واقعاً مطالعه کنیم. روش‌هایی مانند هایلایت کردن کتاب‌ها یا مرور جزوات، حس خوبی به ما می‌دهند، اما مؤثر نیستند. این کار مانند «تلاش برای پر کردن یک سطل سوراخ با آب» است؛ شما تلاش می‌کنید، اما اطلاعات در ذهن شما باقی نمی‌ماند. این روش‌ها به مغز شما حس پیشرفت می‌دهند، اما در واقع، مغزتان این نوع یادگیری را مانند یک نویز پس‌زمینه یا تبلیغی که بدون فکر رد می‌کنید، نادیده می‌گیرد. خبر خوب این است که شما می‌توانید این سیستم را شکست دهید. در ادامه، پنج روش ساده و کاربردی را که دانشجویان ژاپنی برای یادگیری آسان و ماندگار استفاده می‌کنند، به شما معرفی خواهیم کرد.
۱. یادآوری فعال (Active Recall): اطلاعات را به جای وارد کردن، از مغزتان بیرون بکشید
بیشتر دانش‌آموزان سعی می‌کنند با خواندن یا تماشای ویدیو، اطلاعات را به مغز خود وارد کنند. اما یادگیری واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که شما سعی می‌کنید اطلاعات را از مغزتان بیرون بکشید. درست همان‌طور که بلند کردن وزنه عضلات شما را تقویت می‌کند، تلاش برای به خاطر آوردن یک موضوع، مغز شما را قوی‌تر می‌کند.
چگونه از این روش استفاده کنیم؟ کتاب یا جزوه خود را ببندید. یک کاغذ سفید بردارید و هر چیزی را که در مورد آن موضوع به یاد می‌آورید، بنویسید. تقلب نکنید! شاید این کار سخت به نظر برسد، اما همین تلاش و تقلا، جایی است که یادگیری واقعی اتفاق می‌افتد. در حالی که دیگران با مطالعه انفعالی اطلاعات را فراموش می‌کنند، شما فعالانه مغز خود را برای نگه‌داشتن آن اطلاعات تمرین می‌دهید.
۲. روش کومون (Kumon): پیشرفت تدریجی با گام‌های کوچک روزانه
یادگیری را مانند ساختن یک برج با بلوک‌های اسباب‌بازی در نظر بگیرید. شما کل برج را یک‌باره نمی‌سازید، بلکه هر بار یک بلوک روی بلوک دیگر قرار می‌دهید. روش کومون دقیقاً همین‌طور عمل می‌کند. به جای اینکه مغز خود را با حجم عظیمی از اطلاعات در یک نوبت پر کنید، هر روز در جلسات کوتاه و کوچک (۱۵ تا ۳۰ دقیقه) یاد می‌گیرید.
این کار شاید در ابتدا به چشم نیاید، اما در طول زمان به یک قدرت بزرگ تبدیل می‌شود. همان‌طور که جیمز کلیر در کتاب «عادت‌های اتمی» می‌گوید، فقط ۱٪ پیشرفت روزانه می‌تواند شما را در طول یک سال ۳۷ برابر بهتر کند. اصل کومون، انجام حجم زیاد کار نیست، بلکه انجام مقدار کمی کار با کیفیت بالا و به صورت روزانه است.
۳. تکرار با فاصله (Spaced Repetition): درست قبل از فراموشی، حافظه‌تان را تقویت کنید
این روش مانند آب دادن به یک گیاه است. شما یک سطل آب را یک‌باره روی گیاه خالی نمی‌کنید و آن را رها کنید؛ بلکه در طول روزها و هفته‌ها، کم‌کم به آن آب می‌دهید. حافظه نیز به همین شکل کار می‌کند. به جای اینکه یک مطلب را یک بار بخوانید و کنار بگذارید، آن را درست قبل از اینکه مغزتان شروع به فراموش کردنش کند، دوباره مرور می‌کنید؛ مثلاً بعد از یک روز، سپس ۳ روز، سپس یک هفته و به همین ترتیب.
هر بار که این کار را انجام می‌دهید، آن خاطره قوی‌تر می‌شود. این همان روشی است که دانشجویان ژاپنی با آن از مطالعه فشرده در شب امتحان اجتناب می‌کنند و اطلاعات را برای مدت طولانی در ذهن خود حک می‌کنند.
۴. کایزن (Kaizen): با ۶ دقیقه در روز هوشمندتر شوید
کایزن (Kaizen) یک اصل قدرتمند ژاپنی است که بر ایده «پیشرفت‌های کوچک و مداوم روزانه» تمرکز دارد. دانشجویان ژاپنی سعی نمی‌کنند یک‌شبه به کمال برسند؛ آن‌ها بر پیشرفت‌های کوچک اما مداوم تمرکز می‌کنند. شما نیازی به ساعت‌ها مطالعه ندارید، بلکه فقط به چند دقیقه تمرکز احتیاج دارید.
در واقع، تنها با ۶ دقیقه مطالعه در روز می‌توانید به مرور زمان هوشمندتر شوید. این برنامه را امتحان کنید:
۲ دقیقه یادآوری فعال
۲ دقیقه تکرار با فاصله
۲ دقیقه تمرین متمرکز
همین! این کار را روزانه انجام دهید و از میزان پیشرفت خود در عرض یک ماه شگفت‌زده خواهید شد.
۵. شوچو (Shuuchuu): با ایجاد یک آیین، تمرکز عمیق را فعال کنید
«شوچو» به معنای تمرکز عمیق است. در ژاپن، دانشجویان با استفاده از آیین‌ها و تشریفات کوچک، خود را برای تمرکز عمیق آماده می‌کنند. این آیین‌ها به مغز آن‌ها سیگنال می‌دهد که «زمان یادگیری فرا رسیده است». این کار می‌تواند نشستن پشت یک میز مشخص، گوش دادن به موسیقی آرام، روشن کردن یک شمع، یا حتی استفاده از یک خودکار خاص باشد.
شما هم می‌توانید همین کار را انجام دهید. یک مکان ساکت پیدا کنید، عوامل حواس‌پرتی را خاموش کنید و یک کار کوچک انجام دهید که به مغزتان کمک کند وارد حالت مطالعه شود. وقتی شما کاملاً متمرکز باشید، مغزتان اطلاعات را بسیار سریع‌تر جذب کرده و برای مدت طولانی‌تری به خاطر می‌سپارد.
نتیجه‌گیری: متفاوت یاد بگیرید، نه سخت‌تر
لازم نیست همه چیز را همین امروز تغییر دهید. فقط با یکی از این تکنیک‌ها شروع کنید و تأثیر شگفت‌انگیز آن را ببینید. به یاد داشته باشید که حتی قدم‌های کوچک نیز می‌توانند به تغییرات بزرگی منجر شوند. پیام اصلی این است: «هوشمندتر درس بخوانید، نه سخت‌تر».
۱٪ برتر یادگیرندگان، باهوش‌تر نیستند. آن‌ها فقط متفاوت یاد می‌گیرند.
حالا نوبت شماست. کدام یک از این روش‌ها را اول امتحان خواهید کرد؟
تیم تحقیقاتی و مقاله نویسی سایت دکتر میثم رنجبر
برای شرکت در بخش نظرات باید در سایت دکتر میثم رنجبر ثبت نام کنید. ثبت نام در سایت دکتر میثم رنجبر رایگان است و کمتر از ۳۰ ثانیه زمان می برد.