شما چطوری درس می‌خونید؟ اگه مثل اکثر دانش‌آموز ها باشید احتمالا روش مورد علاقه شما خوندن منبع اصلی (کتاب، جزوه یا درسنامه) به علاوه دستنویس های خودتون هست و این کار رو بارها و بارها تکرار می‌کنید چون فکر می :نید که بهترین روش یادگیری هست، اما اینطور نیست.

مطالعات روانشناسانه رازهای کشف نشده بسیاری داره و این چیزیه که ما امروز میخوایم به شما نشون بدیم،‌ این اطلاعات از آزمایشات علمی در مقطع متوسطه اول تا حتی دانشگاه به دست اومده.

قبل از کلاس چیکار کنیم؟
راز اول:  تکنیک 3R
یکی از بهترین روش ها تکنیک 3R هست: Read, Recite, Review
تفاوت Read و Reite رو در فارسی می تونیم با دو عبارت با چشم خوندن و بلند خوندن بیان کنیم. این تکنیک رو بهتره برای پیش مطالعه هم اجرا کنید، مثلا اگر شما میخواید یک فصل رو تا قبل از کلاس بعدی بخونید:

۱)قسمتی از فصل رو بخون.

۲)کتاب یا جزوه رو ببند و هرچیزی که به یار داری رو بلند بگو،‌این مرحله رو برای خودت سخت نکن و اون بخش رو برای خودت،‌ دوستت،‌ حیوون خونگیت یا حتی لیوان قهوه ات بخون.

۳) یک بار دیگه مرور کن تا نکاتی رو که جا انداختی به یاد بیاری و نکات مهم برات دوره و تثبیت بشه.

طبق آزمایشی که گروهی از دانشمندان در سال ۲۰۰۹ انجام دادن،  سه گروه از افراد یک دانشنامه تکنیکی سنگین رو به سه روش خوندن،‌ گروه اول متن رو به روش 3R خوندن،‌ گروه دوم صرفا متن رو ۲ بار خوندن و هیچ کار دیگه ای نکردن و گروه سوم هم متن رو یک بار خوندن و همزمان یادداشت برداری کردن. بعد از یک هفته آزمونی یکسان بین ۳ گروه برگزار شد تا میزان تاثیرگذاری مطالعه اونها رو بررسی کنه و گروه اول به طرز چشمگیری نتیجه بهتری از آزمون گرفتن، با اینکه مطالعه به روش 3R زمان کمتری هم نسبت به دو روش دیگه برده بود. هم چنین یک از دلایلی که این روش بسیار کمک کننده اس اینه که شما می‌تونید در مرحله دوم یعنی RECITE ببینید که دقیقا در کدوم بخش از یادگیری،‌ درک کردن یا به خاطر سپردن مشکل دارید.

راز دوم: به اعماق ذهنتون برید

حتما اصطلاح مطالعه کردن به صورت روزنامه وار رو شنیدید،‌ اما باید بدونید که این مدل مطالعه برای منبع درسی که قراره یاد بگیرید مناسب نیست چون شما نمی‌تونید کتاب درسی یا هر محتوایی که می خواید یاد بگیرید رو مثل اخباری که به صورت روزانه چک می‌کنید، نگاه کنید. خیلی از مردم فکر می‌کنن ذهن مثل یک اسفنجه که شما اطلاعات رو واردش می‌کنید و همونجا می‌مونه، در صورتی که برای باقی موندن اطلاعات در ذهن نیاز به تکرار و تمرین دارید.
وقتی شما تلاش میکنید موضوعی رو یاد بگیرید در واقع دارید به مغزتون سیگنال می‌فرستین که اون موضوع ارزش به خاطر سپردن داره و یکی از بهترین راه‌ها برای انجام این کار اینه که اطلاعاتی که داره وارد مغزتون می‌شه رو به اطلاعاتی که از قبل داشتین متصل کنید.
فرض کنید که شما دارید موضوعی رو در زمینه علم روانشناسی مطالعه می‌کنید که به ۴ بخش مرتبط میشه بخش بیولوژیکی، بخش یادگیری،‌ بخش شناختی و بخش فرهنگی اجتماعی. در انتخاب هر کدام از این موارد اون پدیده رو در دوستان یا آشنایان خودتون هم پیدا کنید و مثلاً برای محتوای بیولوژیکی به این فکر کنید که خیلی از دوستان من روزانه با اضطراب یا علائم افسردگی درگیر هستند و این میتونه منو متصل بکنه به محتوایی که دارم در زمینه بیولوژیکی می‌خونم.

راز سوم: از قوه تخیل خودتون استفاده کنید

همواره دانش آموزها یا یادگیرندگانی که مطالب را برای خودشون تصویر می‌کنند اون‌ها را بهتر از کسانی که این کار را نمی‌کنند به خاطر میارن و بخش کلیدی این تکنیک این هستش که شما باید تصاویر رو برای خودتون به صورت تعاملی در ذهنتون شکل بدین مثلاً وقتی شما دارید مطلبی رو مطالعه می‌کنید در زمینه اینکه چطور مغز خودتون رو تقویت کنین لازم نیستش که تصاویر عجیب غریبی رو تشکیل بدید و بهشون فکر بکنین اما تصاویری را در ذهنتون ایجاد بکنین که بتونه با زندگی شما در تعامل باشه و براتون قابل درک باشه، یا به طور مثال وقتی مطلبی رو مطالعه می‌کنید در مورد اینکه سلول‌های گلیا معمول‌ترین بخش در مغز هستن که نورون‌های عصبی رو در خودشون ذخیره می‌کنن، شما می‌تونید یک بطری مثل یک بطری آب معدنی نیم لیتری رو تصور بکنید که روش لیبل گلیا خورده و پر شده از نورون های عصبی و روی یکی از طاقچه های مغز قرار داره.

راز چهارم: خودتون رو محک بزنید
فرض کنید که اولین بخش از یک فصل رو خوندین و الان وارد مرحله دوم یعنی بلند خوندن و تکرار کردن با خودتون میشید. شروع کنید با به خاطر آوردن هر چیزی که می‌تونید و تمام محتوایی که توی ذهنتون میاد رو بازگو بکنید، بعد به سرتیتر اون مطلب نگاه کنید و ازش استفاده کنین برای اینکه افکارتون رو دنبال کنید، حاشیه نویسی‌های کتاب یا جزوتون رو دنبال کنید، تعاریف رو به زبان خودتون برگردونید،‌ حتی می‌تونید این مطالب رو توی لپ تاپ، کامپیوتر یا موبایل خودتون به صورت ویس ذخیره کنید یا اینکه یادداشت‌هایی از هر چیزی که نمی‌تونید به یاد بیارید درست کنید ولی هنوز وقتش نیست که به جواب‌ها نگاه کنید. وقتی کارتون تموم شد برگردین و ببینید که چقدر تونستید مطالب گفته شده رو به یاد بیارید یا سوالات درس رو پاسخ بدید.
حالا می تونید به مرحله مرور بپردازید،‌ برگردید به ابتدا و بخش اول فصل رو دوباره بخونید و به یاد داشته باشید که این بار سوالاتی که بار پیش نتونستید رو پاسخ بدید.

درطول  کلاس چیکار کنیم؟

راز پنجم: سرت رو بالا بگیر و خودکارت رو پایین بیار
ببینید ارائه استاد در کلاس مثل نگاه کردن به فیلم نیست. اولاً شما نمی‌تونید دکمه توقف رو بزنید و دوماً اگر توجه کاملتون رو به تدریس ندید چیزهای مهمی رو از دست می‌دین که ممکنه حتی متوجهش نشید. پس وقتی در کلاس هستید با دوستانتون صحبت نکنید، پیام نفرستید و در اینترنت دنبال عکس بچه گربه ها نگردید. بسیار مهم و حیاتیه که یادداشت‌های خوبی در طول کلاس بردارید اما یک تعادل اساسی هم وجود داره که باید رعایت بشه، از طرفی شما می‌خواید یادداشت‌هاتون بسیار دقیق و کامل باشه و از طرفی نمی‌خواهید که یک رونویسی کامل داشته باشید چون در اون صورت پیدا کردن مطالب مهم بسیار سخت میشه.

الیوت آرنسون که یکی از بزرگترین روانشناسان جهان در زمینه اجتماعی شناخته میشه در سال ۲۰۱۰ در مورد ترم اول دانشگاه خودش اینطور میگه: من متوجه شدم که هرگز یاد نگرفتم چطور یک دانش آموزباشم، حتی من ابتدایی ترین نکات را در مورد یادداشت برداری نمی‌دونستم. من در کلاس مینشستم، گوش می‌کردم و خط خطی هایی می‌کردم. تا زمانی که به امتحانات میان ترم رسیدم و یادداشت‌های خودمو بیرون آوردم و فهمیدم که عملا نا مفهوم هستند.

شما باید در طول زمانی که دارید به صحبت‌ها و تدریس استاد گوش می‌کنید به این فکر کنید که چطور می‌تونید چیزی که می‌شنوید رو به چیزی که از قبل بلدید متصل کنید. کلمات و عبارات کلیدی رو بنویسید نه اینکه مثل یک گزارشگر تمامی جمله‌ها و پاراگراف‌ها رو پیاده کنید. غربال کردن چیزی که می‌شنوید و تبدیل کردنش به یک محتوای مهم بسیار کمک می‌کنه که این اطلاعات در مغز شما به صورت دسته‌بندی شده و معناداری به خاطر سپرده بشن. احتمالاً شما فکر می‌کنید اگر معلمتون به شما اجازه بده که صداش رو ضبط بکنید یا جزوه درسی رو به صورت آنلاین برای شما آپلود کنن یا بفرستند دیگه شما نیازی نیست که کاری در کلاس انجام بدین یا یادداشتی بردارین اما به خاطر داشته باشید صدای ضبط شده یا جزوه در اختیار گرفته قرار نیستش که به جای شما فکر بکنه و حتی به جای شما امتحان بده.

بعد از کلاس چیکار کنیم؟

راز ششم: یادداشت هاتون رو پردازش کنید
با کمترین فاصله‌ای که می‌تونید بعد از کلاس کاری رو بکنید که الیوت آرنسون انجام داد. نتایج امتحان‌های میان ترم ضعیف اون شیوه خلاصه نویسی اشتباهش رو تایید می‌کرد. به همین دلیل اون با یک استراتژی جدید به میدون اومد: در انتهای هر کلاس گوشه دنجی برای خودم پیدا می‌کردم -گاهی حتی نزدیک‌ترین راه پله دانشکده- خط خطی‌هایی که سر کلاس کرده بودم رو می‌خوندم و به صورت مرتب اون‌ها رو در یک یا دو صفحه خلاصه می‌کردم. در پایان ترم وقتی که زمان آماده شدن برای امتحان نهایی شده بود یادداشت‌های من به راحتی لب مطلب رو ادا می کردند! من اولین قدم برای تسلط بر هنر پیدا کردن اساس یک موضوع رو برداشته بودم. متوجه شدم که همزمان یاد می گیرم که عاشق یادگیری باشم، و شاید مهمتر از همه، یاد می گرفتم که انتقادی فکر کنم و ادعاهای بی اساس را به چالش بکشم. برای اولین بار در زندگی ام فهمیدم که دانشجو بودن چیست.
این تجربه میتونه برای تو هم اتفاق بیفته.

چطور برای امتحان آماده بشیم؟

راز هفتم: وقتی یادش می‌گیری، ‌رهاش نکن
احتمالاً بارها تا الان وسوسه شدید که از قسمت‌هایی از فصل که فکر می‌کنید اون‌ها را بلدین رد بشید، به جای این کار بیاید از یافته‌های یک تحقیق علمی قوی استفاده کنیم: دانش آموزهایی که خودشون رو با یادآوری مجدد اطلاعاتی که میتونن از قبل به خاطر بیارن به چالش میکشن، دو برابر دانش آموزانی که از اون مطلب عبور می‌کنند نتایج بهتری در آزمون‌ها می‌گیرند.
(Karpicke & Roediger, 2007).

راز هشتم: کوهی از اطلاعات درست نکنید

جایی همین دور و ور دانش آموزهای زیادی هستن که فکر می‌کنن درس خوندن برای امتحان یعنی تمام شب رو بیدار بمونی، ماگ پشت ماگ قهوه بخوری و انقدر جزوه، کتاب یا یادداشت‌هات رو بخونی تا کاسه چشمت از جاش در بیاد. هم چنین بیشتر دانش آموزها بر اساس حس و حالشون تصمیم می‌گیرن که بعد از این مطلب چی رو بخونن و دانش آموزهای بسیار کمی هستن که یک برنامه درسی مناسب بر پایه زمانبندی برای خودشون طراحی می‌کنند و بهش میچسبن.
 مشکل اصلی انباشته کردن اطلاعات اینه که به شما یک اعتماد به نفس بی‌جا میده که تمامی اطلاعات رو دارید اما در واقع با وجود اینکه به خوبی اون‌ها رو در طول مطالعه به یاد میارین اما در طولانی مدت این اتفاق نخواهد افتاد. این مشکل زمانی به وجود میاد که شما زمان مناسب برای دسته بندی کردن اطلاعاتتون رو صرف نکردید، به دانسته‌های قبلیتون متصلش نکردید، و مسیر ذهنی جدیدی رو طراحی نکردید برای اینکه بعدا اطلاعات رو به خاطر بیارید. این دلیلی هستش که دانش آموزا بعد از اینکه در یک آزمون شرکت می‌کنند به معنای واقعی کلمه خالی میشن.
اما یک جایگزین جذاب برای تمام اون شب زنده‌داری‌های دردناک وجود داره، به جای اینکه تمامی اطلاعات رو سعی کنید در یک باکس زمانی غول پیکر توی ذهنتون انباشته کنید به طور منظم در طول ترم از خودتون به روش های گفته شده تست بگیرید و البته مطمئن بشید که اطلاعاتی که از قبل به خاطر دارید رو هم در این تست‌ها گنجونده باشید و رها نکنید. نکته اساسی اینه: رازهای موفق شدن در آزمون فردا هیچ فرقی با رازهای موفق شدن در تمام طول ترم نداره.

راز نهم: بیخیال "سبک یادگیری" خودت شو

اگه شما یه تست داده باشین که بهتون بگه روش یادگیری شما دیداری هست، این به این معنیه که اگه شما قرار باشه بخشی از مطلب رو خودتون در کلاس ارائه بدید دیگه نمیتونید اون رو یاد بگیرید؟ مخصوصاً در مقایسه با اون دوست یا همکلاسیتون که بهش گفته شده روش یادگیریش شنیداری هست. خوشبختانه پاسخ این پرسش خیر هستش. هیچ مدرکی بر این اساس وجود نداره که افراد بر اساس روشی که با توانایی‌هاشون تطابق داره بهتر یاد می‌گیرند و همچنین هیچ مدرکی هم وجود نداره که استفاده کردن از روشی که با توانایی‌های شما تطابق نداره بی فایده هست.

تصویرسازی اطلاعات می‌تونه به همه کمک کنه، همچنین روش ساده و قدیمی گوش دادن فعال. در واقع تست‌هایی که به شما سبک یادگیریتون رو نشون میده بنظر نمیاد جز برای هدفی مثل پولدار کردن صاحبان شرکت‌هاشون ساخته شده باشن.

۹ راز یادگیری که در اینجا بیان شد به  بهترین شکل برای هر نوعی از دانش آموز کار می‌کنه. حتی شما دوست عزیز!

با استفاده از علم روانشناسی آموزشی شما می‌تونید کنجکاوی خودتون را در مورد تمامی مسائلی که گفته شد برطرف بکنید و تکنیک‌هایی را یاد بگیرید که می‌تونید از اون‌ها برای کنترل احساساتتون، بهبود حافظه و کاهش عادت‌های ناخواسته خودتون استفاده کنید. امیدواریم که از چیزی که خوندید لذت برده باشید و این رازها رو به خاطر بسپارید. اما در نهایت دهمین راز مهم یادگیری اینه: مهم نیست که چقدر خوب باشه، هیچ دوره و هیچ کتاب درسی نمی‌تونه کار یادگیری رو به جای شما انجام بده.

منبع:Psychology (11th ed.) (2014). Reprinted with permission.
Wade, C., Tavris, C., & Garry, M. (2014). The Nine Secrets of Learning. Psychology (11th ed.). Upper Saddle River, N.J.: Pearson Education, Inc