با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت؟
توی یکی از جلسه‌های مشاوره هدایت تحصیلی پایه نهم دانش‌آموزی داشتم که بدون هیچ مقدمه‌ای این سوال رو ازم پرسید که دکتر با «با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت ؟» اولش متعجب شدم که چرا یهو پرید سر اصل مطلب و اصلا راجع به رشته‌ها و شرایط پذیرش و…. هیچی نپرسید. ازش پرسیدم تو اصلا میدونی شرایط هدایت تحصیلی چطوریه؟ و چه چیزهایی توش مهمه؟گفت راستش رو بخواین نه دقیق. فقط میدونم مامان و بابام و معلم‌ها همش میگن نمره مهمه و منم که با درس خیلی حال نمی‌کنم پس اوضاعم مشخصه دیگه.
بهش گفتم قبل ازینکه جواب این سوالت رو بدم که با « با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت » بزار کار هدایت تحصیلی رو برات توضیح بدم تا خودت دقیق متوجه شی و بتونی تصمیم بگیری که با « با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت » از اونجایی که این سوال میتونه سوال خیلی‌های دیگه هم باشه تصمیم گرفتم موضوع رو تبدیل به مقاله کنم تا دیگران هم مساله‌شون حل بشه.
چطور فرآیند هدایت تحصیلی پایه نهم انجام میشه؟
اگرسوال با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت برای شما هم پیش اومده باشه در جوابش باید بگم که هدایت تاثیر نقش بشیار موثری در این زمینه داره مخصوصا هدایت تحصیلی پایه نهم یکی از مهم‌ترین و البته گیج‌کننده‌ترین مرحله‌های زندگی تحصیلی دانش آموزان هست. توی این مقطع، دانش‌آموز باید تصمیم بگیره که از این به بعد قراره تو کدوم مسیر درس بخونه و در نهایت چه شغلی داشته باشه.
تصمیمی که واقعاً میتونه آینده دانش‌آموز رو بسازه یا خراب کنه! این تصمیم مهم طی یه فرایند امتیازدهی انجام میشه که مجموعش میشه ۱۰۰ نمره: ۳۵ نمره‌اش مربوط به نمرات مدرسه‌ست و ۶۵ نمره هم مربوط به امور مشاوره‌ای میشه که اینفوگرافی که در ادامه آوردم اولاً تمامی فاکتورها رو شامل میشه و دوماً به تفکیک میزان تاثیر هر کدوم رو هم نشون میده .
همونطوریکه توی اینفوگرافی بالا نشون داده شده ۳۵ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز هدایت تحصیلی مربوط به نمره های دانش آموزان در تمامی دروس سه سال تحصیلی هفتم، هشتم و نهم میشه نکته مهم اینه که نمرات پایه هفتم و هشتم با ضریب ۱ و نمرات پایه نهم با ضریب ۳ محاسبه میشن این یعنی اینکه تاثیر نمرات پایه نهم به مراتب بیشتر از نمرات پایه‌های هفتم و هشتم هست و اگر توی پایه‌های هفتم و هشتم خرابکاری کردی می‌تونی با نمرات پایه نهم جبران کنی.
۶۵ امتیاز مشاوره‌ای هم شامل ارزیابی‌های مختلفی هست که به صورت زیر تقسیم میشن:
● آزمون رغبت: ۱۵ امتیاز
● آزمون هوش: ۱۵ امتیاز
● نظر معلمان: ۱۰ امتیاز
● نظر مشاوران: ۱۰ امتیاز
● نظر دانش‌آموز: ۱۰ امتیاز
● نظر اولیا: ۱۰ امتیاز
به عبارت دیگه دانش‌آموزها با این اطلاعات میدونن که ۷۰ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز هدایت تحصیلیشون بستگی به خودشون، ۲۰ امتیاز بستگی به معلم‌ها و مشاور و ۱۰ امتیاز هم بستگی به نظر خانواده داره پس میشه گفت هیچ توجیه و بهانه‌ای وجود نداره برای دانش‌آموزی که رشته‌ای رو دوست داره و فکر میکنه که دیگران نمیزارن بره اون رشته و رانت و پارتی و…. هست چون ۷۰٪ کار دست خود دانش آموز هست حالا که اینطوریه بریم سراغ رشته‌ها و شرایط پذیرش رشته‌ها براساس نمره و معدل.
با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت؟
درست مثل دانش‌آموزی که اومده بود پیشم وقتی صحبت از انتخاب رشته میشه، اولین چیزی که ذهن خیلی از دانش‌آموزای پایه نهم رو درگیر میکنه اینه که معدل توی انتخاب رشته نهم خیلی مهمه و جالبه بگم که بر اساس آمار رسمی اعلام‌شده توسط وزیر آموزش و پرورش، میانگین معدل دانش‌آموزان پایه نهم در کشور در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۶.۸۹ هست اما این به این معنی نیست که با معدل بالای ۱۶.۸۹ میشه هر رشته‌ای که دلخواهمون هست بریم.
در واقع معدل توی انتخاب رشته شما نقش مستقیم نداره بلکه این نمرات درس‌ها هستن که توی انتخاب رشته مستقیماً تاثیرگذار هستن. بر اساس آیین‌نامه هدایت تحصیلی برای پذیرش توی هر رشته تحصیلی یک سری حداقل‌هایی در نمرات وجود داره که توی جدول پایین اون‌ها رو براتون آوردم:
| رشته تحصیلی | ریاضی | علوم | عربی | فارسی | زبان | توضیحات |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ریاضی و فیزیک | 13 | 13 | 10 | 10 | 10 | — |
| علوم تجربی | 14 | 15 | 10 | 10 | 10 | — |
| علوم انسانی | 10 | 10 | 12 | 14 | 10 | — |
| هنر | 10 | 10 | 10 | 10 | 10 | — |
| فنی و حرفه‌ای / کارودانش | همه نمرات حداقل ۱۰ | درس‌های "کار و فناوری" و "فرهنگ و هنر" حداقل ۱۲ | ||||
برای درک بهتر توی هر رشته توضیحاتی رو جداگانه بهتون دادم
●رشته ریاضی و فیزیک: توی این رشته دانش‌آموز باید در درس‌های ریاضی و علوم سه سال متوسطه اول نمره‌ای کمتر از ۱۳ نداشته باشه.
●علوم تجربی: در سه سال متوسطه اول باید نمره‌ی درس ریاضی حداقل ۱۴ و درس علوم حداقل ۱۵ باشه.
●علوم انسانی: حداقل نمره‌ی زبان و ادبیات فارسی ۱۴، مطالعات اجتماعی (در جدول علوم انسانی علوم لحاظ نشده) و حداقل نمره‌ی عربی ۱۲ باید باشد.
●هنر (شاخه فنی‌وحرفه‌ای – زمینه هنر): حداقل میانگین سه‌ساله در ریاضی و علوم ۱۰، و در فرهنگ و هنر و کاروفناوری ۱۲ است؛ اما برای دروس عمومی مانند عربی، فارسی و زبان نیز حداقل ۱۰ در نظر گرفته می‌شود.
●فنی و حرفه‌ای و کارودانش: هم باید همه نمرات حداقل ۱۰ باشه اما دو درس کار و فناوری و فرهنگ و هنر حتما باید بالای ۱۲ باشن.
یک سوالی که پیش میاد اینه که شما میگین معدل تاثیر مستقیم نداره یعنی چی؟
یعنی اینکه ممکنه شاگردی معدلش ۱۸ باشه و توی درس‌های مهم هم نمره بالایی داشته باشه و آزمون های رغبت سنجش هم نشون بدن که ایشون میتونه بره مثلا تجربی، ریاضی یا انسانی اما توی فرم اولویت‌هاش خورده اولویت «ب» چرا اینطوری میشه؟چون وقتی تعداد متقاضی‌ها توی یک رشته بیشتر از ظرفیت پذیرش استان\شهر\منطقه میشه حالا موضوع معدل و تاثیری که توی نمره کل هدایت تحصیلی داره مطرح میشه و اینجا معدل تعیین کننده میشه و هر کسی که معدلش بالاتر باشه پس نمره بیشتری میاره و قبول میشه.
حالا بریم سراغ یک حالت دیگه فرض کنین معدل دانش آموزی شده ۱۹ اما نمره علوم سه سال این دانش آموز ۱۲ هست با اینکه معدلش خیلی خوبه اما طبق آیین نامه ایشون نمیتونه بره تجربی چون حداقل نمره درس علوم برای رشته تجربی ۱۴ هست.با صحبت‌هایی که کردم انگار نور امید توی دل شاگردم روشن شد و انگیزه گرفت که میتونه انگار حتی با معدل پایین هم بره سراغ رشته‌های نظری و با یک ذوق خاصی دوباره پرسید تا مطمئن شه «با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت » یعنی ممکنه؟؟؟ و من هم بهش گفتم ممکنه اما دلم نیومد نصفه کاره موضوع رو رها کنم بهش گفتم که قبل ازینکه جلسمون تموم شه بزار برات نکاتی رو راجع به رشته‌ها هم بگم:پس با معدل ۱۴ هم می‌تونی موفق باشی، چون تاثیر نمره در انتخاب رشته نهم فقط بخشی از مسیرته، نه همه‌ی اون.
رشته نظری
رشته‌های نظری که شامل رشته‌های ریاضی-فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و علوم و معارف اسلامی هستن موضوع معدل توشون حساس‌تر هست این رو که گفتم دوباره پرسید: پس با «معدل ۱۴ چه رشته‌ای می‌تونم برم؟» یک کم عصبی شدم بهش گفتم چیه انگار سوزنت گیر کرده هر ی دقیقه ی بار میگی «با معدل ۱۴ چه رشته‌ای می‌تونم برم؟ » یک کم صبوری کن بزار کارم رو درست و کامل انجام بدم بریم ادامه ماجرا….
🔸رشته ریاضی و فیزیک
برای رفتن به رشته ریاضی، معمولاً معدل بالای ۱۶ یا ۱۷ لازمه، به‌خصوص اگه بخوای بری مدارس خوب. چون رقابت توی این رشته زیاده. با معدل ۱۴ رفتن به رشته ریاضی توی مدارس دولتی معمولی ممکنه، ولی باید نمره‌ی ریاضی‌ت خوب باشه. مثلاً اگه معدل کل ۱۴ باشه ولی نمره‌ی ریاضی‌ت ۱۸، شانس قبولی داری خب پس ممکنه با عدل ۱۴ بتونی رشته ریاضی رو بری منتها قبلش بزار ی جمله از دکتر سمیعی بهت بگم توی کتاب هدایت تحصیلی نوین ایشون میگن: «ریاضی زبون تفکر منطقیه. ولی اگه باهاش رفیق نباشی، میشه کابوس شب امتحان!»
🔸 رشته علوم تجربی
این یکی از پرطرفدارترین رشته‌هاست. همه می‌خوان دکتر بشن! برای همین رقابت خیلی بالاست. معمولاً معدل بالای ۱۸ نیاز داره انگار ناامید شد این رو که گفتم و دوباره پرسید «پس با معدل ۱۴ چه رشته‌ای میشه رفت؟» بهش گفتم قطعاً تجربی جزو سخت‌ترین گزینه‌ها با این معدله، مگه اینکه مدرسه‌ای خلوت باشه یا ظرفیتش بالا باشه اما نشدنی نیست. طبق آمار وزارت آموزش و پرورش (سال ۱۴۰۲)، بیش از ۴۲٪ از دانش‌آموزان نهمی، رشته تجربی رو انتخاب کردن. یعنی تقریباً نصف بچه‌ها دنبال دکتر شدنن!
🔸 رشته علوم انسانی
برای کسانی که به فلسفه، تاریخ، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و اقتصاد علاقه دارن. این رشته نسبت به ریاضی و تجربی پذیرش راحت‌تری داره. یهو پرید وسط حرفم و گفت که من نمی‌دونم اما حس می‌کنم خیلی علاقه‌ای به رشته انسانی ندارم به نظر شما دیگه «چه رشته‌هایی با معدل ۱۴ می‌تونم برم؟» بهش گفتم راجع به انسانی حتما بیشتر تحقیق کن چون با معدل ۱۴ انسانی میتونه یکی از انتخاب‌های قابل دسترس باشه، به شرطی که نمره درس‌های مثل ادبیات، مطالعات اجتماعی و عربی‌ت خوب باشه.
🔸 رشته علوم و معارف اسلامی
این رشته بیشتر در مدارس خاص و تحت نظر حوزه علمیه یا سازمان تبلیغات اسلامی ارائه میشه. معدل خیلی بالا نمی‌خواد، ولی علاقه، تعهد مذهبی، و مصاحبه حضوری اهمیت داره. انگار خوشش نیومد و دوباره همون سوال تکراری رو پرسید….
رشته‌های فنی و حرفه‌ای
رشته‌های فنی گزینه‌های خوبی برای دانش‌آموزانی هستن که به کارهای عملی و مهارتی علاقه دارن. از گرافیک و نقشه‌کشی تا الکترونیک و هتلداری. با معدل ۱۴ چه رشته‌ای ازین‌ها میشه رفت؟ بهش گفتم بیشتر رشته‌های فنی با این معدل پذیرش دارن، چون تمرکز روی مهارت و استعداد فنیه. طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بیش از ۶۵٪ از فارغ‌التحصیلان فنی تا دو سال بعد از فارغ‌التحصیلی شغل پیدا می‌کنن.
رشته‌های کاردانش
کاردانش بیشتر به درد کسانی می‌خوره که می‌خوان زودتر وارد بازار کار بشن. رشته‌هایی مثل مکانیک خودرو، برق صنعتی، دوخت و طراحی لباس و… دوباره پرسید ازم با معدل ۱۴ چه رشته‌ای میشه ازین‌ها رفت؟ بهش گفتم که اکثر رشته‌های کاردانش با معدل ۱۴ و حتی پایین‌تر هم پذیرش دارن، مخصوصاً اگه نمره‌ی درس‌های مرتبط خوب باشه.
معیارهای مهم در انتخاب رشته نهم با معدل ۱۴
- علاقه : بدون علاقه، حتی رشته‌ی آسون هم سخته!
- توانایی تحصیلی : یعنی واقعاً تو اون رشته می‌تونی خوب عمل کنی یا نه؟
- آینده شغلی : به رشته‌ای فکر کن که بتونه در آینده، کار یا درآمد مناسبی برات بسازه.
- نظر خانواده و مشاور: حرف آخر رو تو می‌زنی، ولی گوش دادن به تجربه‌ی بقیه ضرری نداره.
چالش‌ها و محدودیت‌های موجود با معدل ۱۴
با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت ؟ این سؤال یعنی قبول کردی که محدودیت وجود داره. بعضی مدارس سخت‌گیرن. بعضی رشته‌ها فقط معدل بالا می‌خوان. رقابت زیاده. پس:
- ممکنه نتونی بری رشته دلخواهت
- ممکنه بری مدرسه‌ای که خیلی قوی نیست
- بعضی درها بسته میشه (مثلاً تجربی تو مدرسه خاص)
اما هنوز راه بسته نیست! دنیا تموم نشده، تازه شروع شده.
کمک گرفتن از مشاوران برای انتخاب رشته نهم با معدل ۱۴
یه مشاور خوب میتونه:
- بهت کمک کنه توانایی‌هات رو بشناسی
- رشته‌های متناسب با معدل ۱۴ رو بهت معرفی کنه
- با واقع‌بینی بهت امید بده، نه رویاهای توخالی
«مشاور، مسیر رو بهت نشون میده؛ ولی خودت باید قدم برداری.» — از کتاب "راز انتخاب موفق" انتشارات رشد
معدل ۱۴ ممکنه به نظر کم بیاد، اما هنوز هم فرصت‌های زیادی برای انتخاب رشته مناسب داری. پیشنهاد می‌کنم از مشاوره انتخاب رشته نهم آنلاین استفاده کنی تا با توجه به علاقه‌ها و توانایی‌هات، بهترین مسیر رو انتخاب کنی و از شانس‌های خودت به‌طور کامل استفاده کنی.
چطوری میشه معدل 14 رو بهتر کرد؟
اگه هنوز نمرات ترم دوم یا آزمون جامع نهایی باقی مونده، چند تا کار مهم رو انجام بده:
🔹 برنامه‌ریزی دقیق روزانه
🔹 تمرین بیشتر درس‌های ضعیف
🔹 استفاده از معلم خصوصی یا فیلم‌های آموزشی رایگان
🔹 حذف وقت‌تلف‌کُن‌ها (موبایل، بازی، خواب زیاد)
بر اساس تحقیق دانشگاه هاروارد (۲۰۲۰)، دانش‌آموزانی که برنامه‌ریزی درسی منظم داشتن، معدل‌شون به‌طور میانگین ۲.۵ نمره بیشتر بود.
سوالات متداول
🔹 آیا با معدل ۱۴ میشه رفت انسانی؟
بله، در بیشتر مدارس بله. ولی باید نمره درس‌های ادبیات، مطالعات اجتماعی و عربی‌ت خوب باشه.
🔹 آیا با معدل ۱۴ میشه رفت تجربی؟
خیلی سخته، مخصوصاً توی مدارس با سطح علمی بالا. ولی توی بعضی مناطق یا مدارس با ظرفیت بالا، شاید ممکن باشه.
جمع‌بندی
با معدل ۱۴ چه رشته ای می توان رفت ؟
شاید رشته‌هایی مثل تجربی یا ریاضی در دسترس نباشن، ولی هنوز کلی رشته‌ی خوب و جذاب وجود دارن که می‌تونی توشون بدرخشی. فنی‌حرفه‌ای و کاردانش با آغوش باز منتظر تو هستن. انسانی و معارف هم در دسترس هستن. زندگی فقط با معدل بالا ساخته نمی‌شه. با اراده، علاقه، و تلاشه که آینده‌ی خوب ساخته میشه.
تیم تحقیقاتی و مقاله نویسی سایت دکتر میثم رنجبر
برای شرکت در بخش نظرات باید در سایت دکتر میثم رنجبر ثبت نام کنید. ثبت نام در سایت دکتر میثم رنجبر رایگان است و کمتر از ۳۰ ثانیه زمان می برد.
