نقشه محتوایی چیست؟

 نقشه‌های محتوایی جایگزین‌های تصویری از یه کوه مطلب هستن. اونا می‌تونن شامل نمودارها، تقسیم‌بندی‌های گرافیکی، جدول یا چارت، نمودار ون، نمودار خطی یا نمودار های T شکل بشن. نقشه‌های محتوایی به طور خاص برای دانش آموزان با سبک یادگیری دیداری مفیدتر هستن اما با این حال می‌تونن برای انواع یادگیرنده‌ها اثربخش و سودمند باشن.

نقشه‌های محتوایی یک استراتژی مطالعه بسیار قدرتمند هستن به خاطر اینکه به شما کمک می‌کنن یک تصویر بزرگ از اون مطلب رو ببینید. چطوری؟ با شروع کردن از بخشی که بالاترین سطح اهمیت رو در اون مطلب داره (تیتر اصلی) کمک می‌کنن که بتونیم اطلاعات رو بر اساس ارتباط‌های منطقی که بینشون وجود داره خورد کنیم و هم چنین جزئیات رو بسیار بهتر مشخص میکنن و باعث میشن که راحت‌تر اونارو به خاطر بیاریم.

نمودارهای محتوایی برای کلاس‌هایی که المان ها، شکل ها یا محتوای دیداری زیادی دارن خیلی مناسب و مفیده و یا حتی برای اون بخشی از هر کلاسی که لازمه نوع ارتباط بین مطالب رو به چشم ببینید. نقشه‌های محتوایی می‌تونن کمک کنن که مطالب رو بسیار دقیق تر بررسی کنید، مقایسه کنید و آنالیز کنید.

ساختن نقشه محتوایی و استفاده کردن از اون

 ساختنش خیلی ساده ست. هیچ راه درست یا غلطی وجود نداره و تنها نکته کلیدی مهمه و اون اینه که حواست باشه مطالب چطور به همدیگه وصل میشن. برای اینکه دید بهتری از روش ساخت این نقشه های دوست داشتنی پیدا کنی، یه کاغذ بیار و این قدم‌ها رو دنبال کن:

·       یه موضوع پیدا کن

·       با استفاده از حافظه ات سعی کن یک نمودار درختی براش بکشی و مطالبی که به هم مرتبط میشن رو مرتب کنی. شروع کردن با مطالبی که توی حافظه ات هست یه راه بسیار خوب برای اینه که متوجه بشی چه چیزهایی رو از قبل می‌دونی و چه چیزهایی رو نیازه که بازیابی و مرور کنی.

·       برو سراغ جزوه، کتاب و یا هر منبع آموزشی دیگه‌ای که داری تا بتونی جاهای خالی رو پر کنی

·       حواست باشه که جزئیات چطور به همدیگه مرتبط میشن.

 نقشه محتوایی کامل شده ی تو یه ابزار بسیار خوب برای مطالعه ست و حین مطالعه هم لازمه که این قدم‌ها رو دنبال کنیم:

·       هر قسمت رو که می‌خونی همزمان بنویس یا با صدای بلند تکرار کن.

·       برای هر بخش از نقشه مثال‌های مرتبط رو کنارش بنویس یا لیست کن.

هر بخش رو که می‌خونی سعی کن اون قسمت از نقشه محتوایی رو بدون اینکه به اصلش نگاه کنی دوباره بکشی.

مثال‌هایی از نقشه محتوایی

مثال شماره ۱:  این مثال طرح ساده‌ای رو برای به خاطر سپردن شباهت‌ها و تفاوت‌های دو نوع از ابزار شبیه به هم نشون میده، مثلاً مدارهای سری و موازی در فیزیک پایه یازدهم یا در مبانی مهندسی برق.

مثال شماره ۲: این مثال ارتباط بین بخش‌های مختلف یک پروسه رو نشون میده، مثل یک زنجیره غذایی.

مثال شماره ۳:  این مثال ارتباط بین یک موضوع اصلی مثل تغییرات آب و هوایی و جزئیات مربوط بهش رو نشون میده.

مثال شماره ۴: خلاصه نویسی شکلی از نقش محتوایی هست که کمتر به جنبه دیداری برمی‌گرده ولی ممکنه تنها راهی باشه که تو باهاش احساس راحتی می‌کنی. خلاصه نویسی کردن با شروع کردن از موضوع اصلی و دارای بالاترین سطح اهمیت یه راه خیلی خوب برای اینه که مشخص کنی چه چیزی میدونی و همچنین چه چیزی رو نمی‌دونی. بعدا هم که داری مطالعه می‌کنی دیدن این خلاصه در شروع مطالعه به تو اجازه میده که به دانش خودت دسترسی پیدا کنی و بفهمی که چه حفره‌هایی در یادگیریت وجود داره. میتونی خلاصه نویسی خودت رو تایپ کنی، دستی بنویسی و یا از کدگذاری رنگی توش استفاده کنی که بتونه خیلی بهتر به پیدا کردن دیدگاه کلی در ذهنت کمک کنه.

در نهایت

ساخت یک نقشه محتوایی یک استراتژی مطالعه بسیار اثربخشه و قطعا راه‌های بسیار مفید دیگه‌ای هم وجود داره که استفاده از اونها در کنار این تکنیک معجزه میکنه. مقاله زیر رو در مورد یکی دیگه از تکنیک‌های مطالعه اثربخش که ساخت نقشه محتوایی در کنارش خیلی نقش داره، از دست نده.

باهوش درس بخون

۹ راز یادگیری

ویژگی های یک دانش‌آموز موفق

چطور تکالیفمون رو انجام بدیم؟